Aanbod van
stages, onderzoeken en vrijwilligerswerk in Nemoland Polen
Studenten gezocht voor lokale projecten
gericht op duurzame ontwikkeling
werkplaats voor duurzame ontwikkeling
Nemoland is een activiteitencentrum aan de voet van het
Reuzengebergte en Isergebergte in zuid-west Polen, 900 km. van Amsterdam, met
het doel om toerisme te combineren met educatie en concrete projecten voor
locale ontwikkeling vanuit een integrale benadering waarbij dorpstoerisme,
natuur/landschapsbescherming, agrarische en ambachtelijke bedrijvigheid elkaar
aanvullen en versterken. Daarbij worden dorpstoerisme en agrarische
bedrijvigheid gezien als basis voor de duurzame ontwikkeling van de streek.
Uitgangspunt is het versterken van locale potenties en initiatieven.
Voor studenten zijn er aantrekkelijke mogelijkheden voor stages,
afstudeeronderzoeken, vrijwilligerswerk en educatieve programma’s omdat
hierbij alle aspecten van duurzame ontwikkeling aan bod komen. Bovendien bevindt
Polen zich in een interessante overgangssituatie met alle daarbij behorende
problemen en mogelijkheden. Door de ligging in het Pools/Duits/ Tsjechische
grensgebied (Euroregio Nysa) krijgen de projecten vanzelf Europese dimensies.
De plannen van Nemo voor duurzame ontwikkeling krijgen een extra dimensie
omdat ze functioneren als alternatief voor de plannen van de Poolse
mijnbouwfirma Pol Skal die in het gebied een grote open steengroeve willen gaan
exploiteren. De steengroeve van ruim 100 ha. zou elk perspectief op duurzame ontwikkeling voorgoed
vernietigen. De mijn zou ook het einde van Nemoland betekenen, omdat Nemoland
direct grenst aan het geplande mijnbouwgebied. Tot nu heeft een sterke plaatselijke lobby de plannen
tegengehouden. De plaatselijke en provinciale overheden zijn zeer aanspreekbaar
voor alternatieve projecten. De bijdragen van de studenten spelen hierbij een
wezenlijke rol.
Studenten gezocht!
Nemo zoekt studenten die mogelijkheden willen onderzoeken voor duurzame ontwikkeling in Polen, bedrijfsplannen maken en pilotprojecten helpen opstarten. Vrijwilligers en meeloopstages kunnen daarbij concrete ondersteuning leveren. De activiteiten van de studenten dienen te leiden tot concrete en bruikbare producten en resultaten. Er zijn korte en langere stages mogelijk, in de vorm van onderzoeks- en praktijkstages. De opzet van de stages en onderzoeken worden binnen het bovenstaande kader, afgestemd op de mogelijkheden, wensen en voorkeuren van de student en begeleiders. Fundacja Nemo is een non-profit organisatie en kan helaas geen vergoeding, maaltijden en reiskosten betalen. Wel biedt Nemo gratis overnachting, de nodige faciliteiten, de begeleiding en een heldere structuur voor de stage en de onderzoeken. De student functioneert als medewerker en werkt in een klein projectteam. Als projectmedewerker heeft hij/zij medeverantwoordelijkheid voor het slagen van het project.
Onderwerpen voor stages en onderzoeken
1. Vervolg op de al uitgevoerde stages en
onderzoeken
- Het opzetten van een schapenhouderij en een kaasmakerij
- Onderzoek naar Europese subsidieprogramma’s voor een aantal concrete
projecten
- Het opzetten van programma’s voor andere vormen van toerisme buiten het
hoogseizoen (educatief toerisme, gezondsheidstoerisme en reïntegratietrajecten)
- Het vinden van Nederlandse boeren, reisorganisaties en andere mogelijke
partners die projecten willen opzetten in Polen
2. Uitvoeren van een ontwikkelingsplan voor dorpstoerisme in de gemeente Stara
Kamienica en de regio Iser/Reuzengebergte, gecombineerd met marktonderzoek, een pr-plan en een website.
3. Marktonderzoek gericht op nieuwe locale toeristische producten, afnemers
(touroperators, reisorganisaties, jongerenorganisaties) en nieuwe doelgroepen
(marketing en promotie).
4. Marktonderzoek naar de voorwaarden en mogelijkheden van
gezondheidstoerisme en educatief toerisme (bijv. het aanbod van resocialisatie-
en reintegratietrajecten, zorgboerderijen, educatieve schoolreizen, zomerschool,
workshops).
5. Onderzoek naar de bereidheid en voorwaarden van Nederlandse ondernemers
en kenniscentra te investeren in duurzame toeristische en agrarische
ontwikkeling in Stara Kamienica en de regio Iser/Reuzengebergte.
6. Onderzoek naar de voorwaarden en mogelijkheden van
akkerbouw, veelteelt en/of tuinbouw in het gebied, in de vorm van pilotprojecten.
7. Haalbaarheidsonderzoek naar de verwerking van agrarische producten tot
streekproducten, via plaatselijke werkplaatsen (het opzetten van
productielijnen, afzetketens, marketing en promotie).
8. Historisch (bronnen)onderzoek naar de geschiedenis van de streek en sociale
veranderingsprocessen.
9 P.R. en vormgeving. We hebben dringend behoefte aan ITers
en creatieve vormgevers die folders, websites en andere publicatiematerialen
willen ontwerpen en produceren. Ook het organiseren van PR-campagnes en
fondsenwerving hoort hierbij.
10 Wij staan open voor eigen initiatieven en nieuwe projecten.
Praktijkstages en vrijwilligerswerk
Nemoland biedt verschillende mogelijkheden voor studenten
die de Poolse situatie willen ervaren en concreet bij willen dragen aan duurzame
ontwikkeling
1. Nemoland
- Als assistent beheerder in het gastenseizoen (begin mei en juli/augustus)
-
Meewerken aan de opbouw en het onderhoud van Nemoland, bijvoorbeeld
seizen, bomen snoeien, paden onderhouden, bouwprojecten etc.
- Mee helpen bij het opzetten en uitvoeren van de projecten van de
plaatselijke dorpsorganisaties.
2. Onderzoek in Nederland (bv.
marktonderzoek)
3. Ontwerpen en maken van PR-middelen, presentaties, publicaties, websites
Risico's
Stages bij Nemo kunnen misgaan als de verwachtingen anders
zijn dan de werkelijkheid. Daarom wil Nemo van tevoren aangeven wat de eventuele
risico's zijn. Als de risico's onderkend worden, kunnen ze ook een uitdaging
worden.
1. De Poolse taal en cultuur is heel anders dan de Nederlandse. Dat geldt niet
alleen voor omgangsvormen en allerlei gewoonten, maar voor het hele dagelijkse
leven. De cultuurkloof is veel groter dan op het eerste gezicht lijkt. Die wordt
versterkt door het feit dat weinig mensen een vreemde taal spreken.
2. De Nemo-organisatie bestaat uit een klein team. Dat betekent dat samenwerking
altijd persoonlijk is. Verschillen van mening en conflicten moeten daarom snel
worden herkend en uitgepraat. Dat vereist van de student flexibiliteit en
incasseringsvermogen.
3. Nemo is als NGO een pioniersorganisatie. Projecten zijn vaak pilot-projecten
en werken via de trial-and-error methode. De structuur van de organisatie is
daarop aangepast. Zelfstandig kunnen werken en eigen initiatief is daarbij een
voorwaarde. Studenten die een vaste structuur en een meerjarenplanning wensen
kunnen beter kiezen voor het bedrijfsleven.
4. Studenten en vrijwilligers worden beschouwd als volwaardig teamlid en
medewerker. Nemo is te klein om zich de luxe te permitteren van een
vrijblijvende stage. Als teamlid heb je een eigen verantwoordelijkheid voor je
functioneren.
5. Nemo heeft geen budget om studenten en vrijwilligers te betalen.
Nemo heeft in 2004 een samenwerkingsovereenkomst gesloten
met het Kolegium Karkonosze, de Hogeschool van Jelenia Góra. Ook werkt Nemo
samen met het lokale voortgezet onderwijs in Stara Kamienica en de basisscholen
in de dorpen. In het kader van deze samenwerking zoekt Nemo studenten en
onderwijsinstellingen om gezamenlijk uitwisselingsprojecten en educatieve
programma’s op te zetten.
Workshops
Voor groepen studenten of scholieren kan Nemo workshops
aanbieden gericht op de kennismaking met de Poolse omgeving. Nemo kan complete
arrangementen verzorgen met educatieve en culturele programma’s, bivaks en
survivaltochten, excursies en wandeltochten.
In 2004 organiseerde Nemo een workshop voor 30 studenten uit Wageningen in
het kader van het MAKS-programma van de Universiteit van Wageningen (Management
of Agro-ecological Knowledge and Social change).
Voorbeelden van uitgevoerde stages en onderzoeken vanaf 2004
Afstudeeronderzoek van Eline
Lommen (NHTV, Hogeschool van Toerisme in Breda). Probleemjongeren in Nemoland?
Geen probleem! Onderzoek naar de voorwaarden van ervaringsleren-programma’s in
het buitenland, voor koepels van jeugdhulpverlenings-instellingen. Aan bod komt:
wat is ervaringsleren, de doelgroep, de behoeften van de jeugdhulpverlening en
het aanbod van Nemoland.
Afstudeerproject van Maarten Peters en
Jonathan Hibma in het kader van hun architectuurstudie aan de Hogeschool van
Amsterdam. Zij maakten een ontwerp voor een centraal gebouw voor Nemoland, als
bezoekerscentrum en verhalencentrum voor legenden van het Isergebergte met de
functies: ontmoetingscentrum, expositieruimte, verhalencentrum, ruimte voor
optredens en evenementen, verkoop van streekproducten, gelegenheid om iets te
drinken, centrale plek binnen en buiten dat als magisch centrum functioneert (bv
vuurplek). Het ontwerp is winnaar geworden van de Vitae bouw prijs.
Afstudeeronderzoek “NEMO, rural development
and the European Union”, van Hanneke Lankveld (International Agri-Business
Management, Hogeschool Larenstein Deventer). Onderzoek naar de mogelijkheden en
financiële ondersteuning voor plattelandsontwikkeling in Stara Kamienica, in de
vorm van een bedrijfsplan. Veel aandacht voor Europese programma’s, fondsen en
duurzame agrarische ontwikkeling.
Afstudeeropdracht van Hilbert Tijmes en
Neeltje van de Vossenberg (Hogeschool van Utrecht lerarenopleiding
aardrijkskunde, specialisatie Natuur- en Milieueducatie). Zij hebben een
educatief en toeristisch weekprogramma gemaakt voor scholieren gebaseerd op
lokale legenden.
Bedrijfsplan voor Nemoland door Mariska Tjon
A Loi van de Hanzehogeschool Groningen (International Business & Management
Studies), met de organisatiestructuur van Nemo, een SWOT-analyse,
toekomstmogelijkheden, de Poolse wetgeving en een marketing-plan.
Grote stage van Miranda Bink
(Plattelandsvernieuwing, afstudeerrichting Groen en Landschap aan de Hogeschool
INHolland in Delft). Onderzoek naar de kwaliteiten van de streek, de kenmerken
van het landschap, de ontstaansgeschiedenis en cultuurhistorie en de
(toekomstige) attracties op het gebied van natuur en cultuur. Miranda heeft de
stage niet kunnen afronden, maar wel veel bruikbare gegevens verzameld.
Projectstage van Theo Wijma en Vera Velstra
(Hogere Landbouwschool Van Hall Instituut Leeuwarden). Onderzoek naar de
mogelijkheden van veeteelt, en de verwerking van landbouwproducten in Zuidwest
Polen. Onderzoek naar de mogelijkheden van veeteelt in het gebied op en rond
Nemoland en onderzoek naar de verwerking van agrarische landbouwproducten die
geproduceerd kunnen worden op Nemoland.
Oriënterende stage van Titus Galema (student
akker/tuinbouw Hogeschool Larenstein Deventer) met een uitgebreid onderzoek naar
de mogelijkheden voor geïntegreerde tuin- of akkerbouw in de gemeente Stara
Kamienica in Zuid-West Polen.
Rapport over de samenstelling van de markt
van duurzaam toerisme naar Polen met knelpunten en aanbevelingen door Ralph van
Es (HBO-opleiding plattelandsvernieuwing in Haarlem)
Emiel Elgersma (Haagse Hogeschool) maakte een
nieuwe website voor Nemo beheerd vanuit een centraal Content Management Systeem.
Zomerstage Jiska de Vries (studente
Plattelandsvernieuwing aan Hogeschool Larenstein te Deventer). Doel van de stage
was het leiden van mensen in groepsverband bij
uiteenlopende activiteiten.
Meeloopstage van Bart Janszen (opleiding:
Recreatie, Toerisme en Cultuur, HBO HS Delft) op het Nemokantoor in Amsterdam.
Meer
informatie en
onderzoeksverslagen: zie de Downloadpagina
ACHTERGRONDINFORMATIE
Bedreigde
dorpen in het 'Toscane van Midden-Europa'
De dorpen in het Poolse Isergebergte die in
een van de mooiste landschappen van Polen liggen in de uitlopers van het
Silezische Reuzengebergte (vroeger bekend als het 'Toscane van Midden Europa')
worden acuut bedreigd door een economische en ecologische catastrofe. Door de
vrije markt en de grote concurrentie is de lokale agrarische economie ingestort
waardoor het landschap verruigt en vernield dreigt te worden door grootschalige
mijnbouw-projecten. Door de rampzalige gevolgen van de oorlog (de streek was
vroeger Duits en de bewoners werden verdreven; de verdreven Polen namen hun
plaats in) en het communisme is er geen 'gemeenschapsleven' ontstaan die de
klappen kon opvangen. Ook is daardoor de waardering en bescherming van cultuur
en landschap achtergebleven. Door de enorme werkloosheid (meer dan 30%) en het
gebrek aan voldoende sociale en medische voorzieningen is er veel (verborgen)
armoede en zijn er toenemende alcohol/drugsproblemen. Gevolg: de optimisten
trekken weg, en bij de overblijvers overheersen onderling wantrouwen, apathie en
pessimisme over de toekomst.
Rampzalige
mijnbouwplannen
De recente mijnbouwplannen van de Poolse
firma Pol Skal (eigendom van Euromarket, een groot Pools automobielbedrijf en
agent van General Motors) zijn een acute bedreiging van de gemeente Stara
Kamienica. De firma heeft midden in de gemeente 100 ha. land aangekocht en wil
daar een open steenmijn ontginnen. Het gaat om de delving van leuciet, een
mineraal voor de porselein-industrie. Het overgebleven graniet wordt vergruisd
voor de wegenbouw. Het mijnbouwproject is rampzalig voor de ontwikkeling in de
streek. Het gaat om de onomkeerbare vernietiging van een onbetwist waardevol
natuurrijk cultuurlandschap aan de rand van natuurparken. Het geplande
mijnbouwgebied ligt in de onmiddellijke omgeving van drie dorpen die
onherstelbare schade zullen gaan oplopen. De schadelijke invloed (stof,
explosies, licht, vrachtwagens, vergruizingmachines, dragliners, verstoring
drinkwatersystemen) is groot, tot een straal 10/20 km. De lokale bevolking, het
gemeentebestuur en de gemeenteraad en zelfs de provincie heeft zich vrijwel
unaniem uitgesproken tegen de mijn. De gemeente heeft de keuze tegen de mijn
ingebed in gemeentelijk beleid voor duurzame ontwikkeling en agrotoerisme. Maar
de Provincie negeert de gemeente en wil de komst van de mijn afdwingen. Onlangs
heeft de minister het besluit van de Provincie vernietigd, en nu moet de
Provincie een nieuw besluit nemen. Het is van het grootste belang
dat de gemeente en de lokale organisaties laten zien dat er alternatieven zijn
voor de mijnbouw. En dat is de uitgesproken bedoeling van dit project.
Nieuwe
perspectieven
Vooral door het lokale verzet tegen de
recente mijnbouwplannen in Mala Kamienica en de activiteiten van een groep
kunstenaars uit Kopaniec, zijn er de laatste jaren steeds meer dorpsorganisaties
en scholen actief geworden voor hun dorp. Het effect is: meer vertrouwen in de
eigen mogelijkheden, meer waardering voor lokale cultuur en landschap,
versterking van het gemeenschapsleven en samenwerking met buitenlandse partners.
De toetreding van Polen tot de EU heeft naast scepsis ook een nieuw elan gecreëerd
en geloof in een positieve ontwikkeling.
